Een
(kerst)kaartje, kleine moeite, groot plezier. Ooit een slogan van de
posterijen.
Over
de hele wereld is het een gebruik rond kerstmis familie, vrienden, kennissen en
relaties een kerstkaart te sturen.
De
kerstkaart is een wenskaart gekenmerkt door kerstgroet vaak gecombineerd met
wensen voor het komende jaar. Echter voor de nieuwjaarswens wordt ook vaak een
aparte gestuurd.
Het
uitbrengen van een kerstgroet is ouder dan men denkt. In de Middeleeuwen werden
op het Europese vasteland houtsnijwerken met religieuze kersttaferelen
aangeboden aan geliefden en kasteelheren.
De
verzending van Kerst-Nieuwjaarsgroeten stamt eigenlijk uit de 19e
eeuw. De Engelse tekenaar John Callott Horsley maakte in 1843 de eerste
kerstkaart met tekst.
A Merry Christmas and a Happy New Year to You
De
afbeelding op de kaart laat een kerstviering van een gezin zien. De in Duitsland
geboren Louis Prang startte omstreeks 1875 in de Verenigde Staten met het
massaal produceren van kerstkaarten. De kaarten waren zeer intrek bij het
Amerikaanse publiek en het verzenden van kerstkaarten werd een feit.
In Nederland
bood de Amsterdamse boekhandelaar Koster in 1873 als eerste wenskaarten met
rijmvormen aan gericht op Nieuwjaar.
Thans
stuurt men kerstkaarten digitaal, maar een tastbaar kaartje blijft toch het
leukst.
Het
is een traditie.
Door
de komst van mobiele telefoons, e-mail en sociaal media lijkt het er op dat de
kaart in de huidige vorm zou uitsterven. Weliswaar is het versturen van kaarten
gedaald, maaar toch nog steeds gewaardeerd door familie, vrienden en kennissen
om een mooie en originele kerstkaart met persoonlijke tekst te ontvangen.
AFBEELDINGEN
OP KERSTKAARTEN
De
christelijke symboliek werd veel gebruikt op de eerste kerstkaarten. De
afbeeldingen veranderden in de loop van de tijd mee met de trends en tradities
in de maatschappij.
In de
jaren twintig werden kerstkaarten veel met de hand stijlvol beschilderd. Films
met de animatiehelden Popeye en Mickey Mouse beïnvloeden de afbeeldingen op de
kerstkaart in de jaren dertig. De veertiger jaren vertoonden veel kerstkaarten,
mede door de oorlog, vlaggen en patriottische teksten.
Tot
1892 heeft in Nederland de PTT een monopolie op het maken van zogeheten
prentbriefkaarten. Als het staatsbedrijf zijn monopolie positie opgeeft, worden
wenskaarten snel populairder: kunstenaars en bedrijven ontwerpen verschillende
prenten met bijschriften en kaartvormen.
Opvallend
is dat de eerste kaarten standaardplaatjes zijn, zoals sneeuwlandschap, een
kerstboom, eten of gezellig samenzijn. Door de jaren heen zijn een keur van
thema’s en stijlen op de afbeeldingen van kerstkaarten te vinden; humor,
circus, kunst, satire, reclame, engelen, religie.
Traditioneel,
modern, nostalgie, religieus.
Hoe
leuk is het niet een kerstkaart met wens en afbeelding af te stemmen op
gevoelens, karakter, eigenschappen, belevenissen op de persoon aan wie de kaart
wordt gestuurd.
Een
persoonlijke wens
